Hải Phòng là 1 trong 9 địa phương có tuyến đường sắt điện khí hóa “khổ tiêu chuẩn” 1.435mm chạy qua. Dự án được kỳ vọng mang lại cơ hội lớn, thúc đẩy phát triển kinh tế- xã hội, hoàn chỉnh mạng lưới kết nối giao thương thành phố.
Sau khi Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư dự án với tinh thần chủ động, trách nhiệm và kỳ vọng lớn vào dự án đường sắt trọng điểm quốc gia, Hải Phòng tiên phong trong việc đóng góp kinh phí gần 11.000 tỷ đồng từ ngân sách để thực hiện dự án. Để bảo đảm mục tiêu khởi công dự án vào tháng 12/2025, thành phố huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc triển khai công tác giải phóng mặt bằng, đầu tư khu tái định cư… với phương châm “chỉ bàn làm, không bàn lùi”, “không để việc sau chờ việc trước”.
Cơ quan chức năng thực hiện đo đạc, cắm mốc Dự án đường sắt Lào Cai- Hà Nội- Hải Phòng (đoạn qua xã Quốc Tuấn, huyện An Lão).
“Tăng tốc” từ những bước đầu tiên
Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng được Quốc hội phê duyệt chủ trương đầu tư tại Nghị quyết số 187/2025/QH15 ngày 19/2/2025 có chiều dài khoảng 403,1km, bao gồm: tuyến chính dài 388,1 km và 02 tuyến nhánh dài 20,57km. Sơ bộ tổng mức đầu tư khoảng 203.231 tỷ đồng (khoảng 8,369 tỷ USD), phấn đấu hoàn thành chậm nhất năm 2030. Trong đó, đoạn qua địa bàn thành phố Hải Phòng dài khoảng 48,9 km (từ khu vực huyện An Lão đến ga Lạch Huyện) và 2 tuyến nhánh dài 20 km (tuyến nhánh ga Nam Đình Vũ - ga Đình Vũ dài 7,5 km; nhánh ga Nam Hải Phòng - Nam Đồ Sơn dài 11,5 km). Trên tuyến có 6 ga gồm: Nam Hải Phòng, Nam Đồ Sơn, Đình Vũ, Lạch Huyện và 2 Trạm tác nghiệp kỹ thuật Quốc Tuấn, Nam Đình Vũ.
Dự án sau khi hoàn thành phát huy lợi thế trên hành lang kinh tế Lào Cai- Hà Nội- Hải Phòng, bảo đảm kết nối hiệu quả các mạng lưới đường sắt trong nước và quốc tế, gắn với bảo đảm quốc phòng- an ninh và hội nhập quốc tế. Đặc biệt, dự án sẽ tạo động lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội thành phố Hải Phòng. Với ý nghĩa trên, để góp phần đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án, thành phố thống nhất chủ trương đóng góp kinh phí từ nguồn ngân sách thành phố để thực hiện dự án đoạn qua địa bàn Hải Phòng với tổng số tiền khoảng 11.000 tỷ đồng. Trong đó, khoảng gần 6.000 tỷ đồng thực hiện công tác giải phóng mặt bằng và 5.000 tỷ đồng thực hiện đầu tư xây dựng nhánh đường sắt đi cảng Nam Đồ Sơn và ga Nam Đồ Sơn.
Rút ngắn quy trình, bảo đảm thời gian khởi công
Đồng chí Đỗ Đức Hòa, Ủy viên Thành ủy, Bí thư Huyện ủy Kiến Thụy cho biết: tuyến đường sắt qua địa bàn huyện gần 17 km, trên tuyến có bố trí ga Nam Hải Phòng và ga Nam Đồ Sơn. Diện tích đất thu hồi phục vụ dự án trên địa bàn huyện 98,2 ha (xếp thứ 2 sau huyện Cát Hải), khối lượng giải phóng mặt bằng rất lớn với kinh phí bồi thường lên tới 2.464 tỷ đồng. Riêng số hộ dân tái định cư hơn 400 hộ. Để quản lý mặt bằng trong phạm vi thực hiện dự án, sau khi Ban Quản lý Dự án đường sắt (Bộ Xây dựng) cung cấp phương án hướng tuyến, UBND huyện chỉ đạo các phòng, ban, đơn vị xác định, hoàn thành cắm mốc giới trước ngày 25/5 (yêu cầu thành phố trước ngày 30/5). Mốc giới được quản lý chặt chẽ. Đồng thời, địa phương tăng cường tuyên truyền, vận động tổ chức, cá nhân chấp hành quy định, không xây dựng mới các công trình, trồng cây nhằm trục lợi trong việc GPMB.
Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, các địa phương phải bàn giao mặt bằng vào tháng 8/2025 và khởi công dự án vào tháng 12/2025. Do tính chất cấp bách dự án, tại cuộc kiểm tra dự án diễn ra đầu tháng 6 vừa qua, đồng chí Lê Tiến Châu, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội Hải Phòng, Trưởng ban chỉ đạo công tác GPMB dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai- Hà Nội- Hải Phòng đoạn qua địa bàn thành phố thống nhất phương án hướng tuyến của dự án đoạn qua thành phố. Đồng thời, yêu cầu cả hệ thống chính trị thành phố nghiêm túc triển khai thực hiện công tác GPMB theo tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, tổ chức triển khai song song, đồng thời các công việc, kiên quyết “không để việc sau chờ việc trước:, làm việc “xuyên lễ, xuyên Tết, xuyên ngày nghỉ”. Đồng thời, đề nghị Ban Quản lý dự án đường sắt (Bộ Xây dựng) bổ sung đầu tư tuyến đường dùng chung tại khu vực Đình Vũ; nâng cấp Trạm tác nghiệp kỹ thuật Quốc Tuấn và ga Nam Đình Vũ thành ga hành khách. Đồng chí Bí thư Thành ủy chỉ đạo Ban Quản lý dự án các công trình giao thông và Nông nghiệp Hải Phòng sớm khởi công xây dựng khu tái định cư phục vụ công tác GPMB.
Trong bối cảnh cả hệ thống hành chính đang chuyển đổi theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, thành phố tập trung cao lãnh đạo, chỉ đạo với quyết tâm hoàn thành mục tiêu bàn giao mặt bằng thi công dự án trong tháng 8/2025, khởi công dự án vào 19/12/2025 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Do tính chất cấp bách dự án, Sở Xây dựng và các sở ngành liên quan thường xuyên báo cáo, đề nghị Ban chỉ đạo, Ban Thường vụ Thành ủy, UBND thành phố xem xét, cho chủ trương thực hiện đồng thời các nội dung: lập quy hoạch, lập báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế triển khai sau thiết kế cơ sở,... từ đó rút ngắn thời gian chuẩn bị và triển khai dự án. Đồng thời, cho phép rút ngắn thời gian một số nội dung về đầu tư xây dựng khu tái định cư, công tác bồi thường, GPMB đối với các trường hợp đồng thuận như: niêm yết thông báo thu hồi đất, niêm yết kinh phí bồi thường… đáp ứng yêu cầu khởi công của dự án...